Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 26 лютага № 62 галоўны заатэхнік СВК «Калгас «Радзіма» Валянціна ЛАПАЦЕНТАВА ўдастоена ганаровага звання «Заслужаны работнік сельскай гаспадаркі Рэспублікі Беларусь». Менавіта гэта падзея і стала добрай нагодай для таго, каб пагутарыць з Валянцінай Сцяпанаўнай.

Прафесійны шлях гераіні артыкула, здаецца, быў перадвызначаны самім жыццём задоўга да таго, як яна паступіла ў Віцебскі ветэрынарны інстытут.

– Выбар, уласна кажучы, перада мной і не стаяў, – адзначае суразмоўца. – Усё жыццё ў жывёлаводстве працавалі бацькі, спецыяльнасць заатэхніка атрымала і старэйшая сястра. Да таго ж, у той час, а паступала я ў інстытут у 1971 годзе, гэта была прэстыжнейшая прафесія. Уявіце, конкурс быў 3,6 чалавека на месца!

Напэўна, многім вядомы той факт, што, акрамя атрыманага ў навучальнай установе базісу ведаў па сваёй прафесіі, Валянціна Лапацентава сустрэла там і будучага мужа – Аляксандра Лапацентава, з якім вучыліся ў адной групе. З тае пары па жыцці і ў працы пара больш не разлучалася.

Пасля заканчэння інстытута абодва нядоўга папрацавалі ў гаспадарцы ў Барысаўскім  раёне, дзе, дарэчы, Валянціна Лапацентава і нарадзілася.

Затым пераехалі на Бялыніччыну ў тадышні калгас імя Ільіча. Менавіта з гэтага перыяду і бярэ адлік новая глава кнігі сямейнага жыцця Лапацентавых, якое неўзабаве адлічыць 48-юсваю гадавіну.

У 1981 годзе Аляксандр Міхайлавіч быў абраны старшынёй СВК «Калгас «Радзіма», Валянціна Сцяпанаўна ўзначаліла малочна-таварны комплекс гаспадаркі.

– Карціна была, канешне, сумная, – узгадвае жанчына тыя часы. – Гаспадарка была ў глыбокім заняпадзе: бяскорміца, поўны, так бы мовіць, разброд у калектыве. Пакрысе, па магчымасцях і сродках пачалі выпраўляць гэту сітуацыю. У тым ліку паступова механізавалася галіна жывёлаводства, што дазваляла паляпшаць абслугоўванне жывёлы, палягчаць працу жывёлаводаў і дабівацца вышэйшай прадукцыйнасці. Не стаялі на месцы і ў земляробстве, закладваючы трывалыя падмуркі пад будучы ўраджай. Ужо дзесьці ў 1990-м годзе прадавалі пад дзве тысячы галоў БРЖ за год. Маленькімі крокамі ў гэты час адбывалася абнаўленне і станаўленне калектыву. Зразумела, галоўнае патрабаванне таго часу, якое, зрэшты, застаецца і цяпер – найстражэйшая дысцыпліна – не ўсіх задавольвала, нехта спрабаваў у адказ на такую «несправядлівасць» нашкодзіць. Што казаць, многае давялося перажыць і Аляксандру Міхайлавічу, які па жыцці ўсё ўспрымае блізка да сэрца, і я таксама кожную праблему, кожнае яго хваляванне ўспрымала як сваё. А як жа можа быць інакш?

Па словах Валянціны Сцяпанаўны, сёння, нягледзячы на ўсе сучасныя тэхналагічныя магчымасці, праца ў галіне жывёлаводства застаецца няпростай, значна ўскладняе працоўныя будні папяровая валакіта. Аднак арганізатарскі талент, адказнасць і шчырая адданасць – зарука паспяховай працы і дасягнення ў ёй значных вышынь. У шэрагу з іншымі ў СВК «Калгас «Радзіма» паспяхова развіваецца жывёлаводчая галіна. Узровень яе рэнтабельнасці па выніках мінулага года склаў 27,4%, прыплоду атрымана 3405 галоў, што на 257 галоў больш за пазалеташні паказчык.

Высокі прафесіяналізм і шчырае працалюбства жанчыны неаднойчы адзначалася разнастайнымі ўзнагародамі раённага і абласнога ўзроўню, у 2015 годзе Валянціна Лапацентава ўзнагароджана медалём «За працоўныя заслугі».

Патрабавальная як да сябе, так і да іншых, больш за ўсё Валянціна Сцяпанаўна цэніць у людзях адказнасць і прыстойнасць у шырокім сэнсе гэтага слова.

– А яшчэ не цярплю падман – гэта самае дрэннае для мяне. І сваіх калег папярэджваю: няма нічога горшага, як падман у працы, – адзначае жанчына.

Нягледзячы на знешнюю строгасць, нельга не заўважыць цеплыню і чуласць да тых, з кім Валянціна Лапацентава працуе ў адной звязцы:

– Пра сваіх людзей магу гаварыць бесперапынна, – гаворыць яна. – Адметнасць нашых работнікаў – у іх бездакорнай адказнасці за справу, якую яны робяць. Дый у гаспадарцы вядзецца свая ўласная палітыка ў гэтым кірунку. Напрыклад, на больш адказныя ўчасткі ставім лепшыя кадры. Гэта з’яўляецца адным са складнікаў паспяховай працы.

Асаблівая ўвага ў «Радзіме», як вядома, заўсёды надавалася моладзі. Вось і Валянціна Сцяпанаўна да навучання і павышэння прафесійнага майстэрства сваіх маладых падначаленых ставіцца сур’ёзна.

– На сённяшні дзень у нас працуе 9 ветурачоў. З іх 8 – моладзь. Я лічу, каб набіць руку, яны патрэбны прайсці пэўны практычны этап. Прыходзяць, я ім кажу: «Вам – паўгода на тое, каб унікнуць ва ўсе справы. Затым – з вас спытаю». Увогуле, старэйшыя калегі заўсёды гатовы дапамагчы моладзі. Але галоўнае, канешне, гэта іх уласнае жаданне развівацца і рухацца наперад.

Шчыра кажучы, рыхтуючыся да інтэрв’ю з Валянцінай Сцяпанаўнай, разважала, маўляў, вось ёсць Валянціна Лапацентава – галоўны заатэхнік СВК «Калгас «Радзіма», строгі і патрабавальны кіраўнік. А якая яна, Валянціна Лапацентава, па-за межамі працы, у будзённым жыцці?

– З чаго, – пытаюся, – пачынаецца Ваш звычайны дзень?

– Пачынаецца ён у 4 гадзіны раніцы. Бо а палове сёмай гадзіны ўжо выходзім з дома на працу, – кажа суразмоўца. – А да гэтага часу павінна быць нагатавана ежа і прыбрана ў доме.

Зрэдку, у выхадныя, Валянціна Сцяпанаўна можа дазволіць сабе адпачыць, але ўсяго на паўгадзіны больш, чым у будні дзень. Бо амаль кожныя выхадныя дом Лапацентавых напаўняецца шчырымі ўсмешкамі, а іх сэрцы – пяшчотай і радасцю: у госці завітваюць дзеці і пяцёра унукаў. Перад клапатлівай жонкай, маці і бабуляй паўстае новая задача:

– Гэта ж трэба накарміць столькі чалавек! – усміхаецца Валянціна Сцяпанаўна.

Нагадаем, што гэты год у сям’і Лапацентавых адзначаны двайным юбілеем: 40-годдзем кіраўніцтва галавой сям’і калгасам «Радзіма», а днямі споўнілася 40 гадоў з той пары, як у працоўнай кніжцы Валянціны Лапацентавай з’явіўся запіс аб уладкаванні на працу ў гэту гаспадарку. І так па жыцці склалася, яно і зразумела, што вядомы не толькі ў нашым раёне, вобласці, але і ва ўсёй краіне, кіраўнік на працягу ўсяго гэтага часу быў у цэнтры ўвагі. А вось захавальніца цеплыні і ўтульнасці сямейнага ачага заставалася, з першага погляду, дзесьці ўбоку. Аднак падчас гутаркі стала зразумела, што дакладней будзе сказаць – знаходзілася поруч, самааддана прымаючы правілы жыцця, прадыктаваныя старшынёўскай пасадай, і падтрымліваючы мужа ў любой жыццёвай сітуацыі.

– Лідар павінен быць адзін. А я проста знаходжуся побач і дапамагаю яму. І так на працягу ўсяго жыцця, – адзначае Валянціна Сцяпанаўна.

Дарэчы, у 2018 годзе яна стала Лаурэатам рэспубліканскага конкурса «Жанчына года» ў намінацыі «Гаспадыня сяла». Пагутарыўшы з ёй, на столькі гэты факт здаецца лагічным і самім сабой зразумелым: у адным чалавеку здолелі аб’яднацца прафесіяналізм і мэтанакіраванасць, адказнасць і адданасць, патрабавальнасць і строгасць – у працы, а па жыцці – здольнасць аддаваць любоў, уменне стварыць камфорт і ўтульнасць у доме, аптымізм і такая патрэбная жаночая мудрасць:

– Жыццё пражыць – не поле перайсці, – працытавала вядомую прымаўку напрыканцы нашай гутаркі суразмоўца. – Аднак усе цяжкасці, якія яно падносіць, дораць нам бясцэнны вопыт. Увогуле – усё атрымалася. Я – шчаслівы чалавек. Сям’я, добрыя дзеці, унукі – галоўнае багацце. Што яшчэ патрэбна для шчасця?

Вольга НАБОКАВА.

Фота аўтара.