21 красавіка сваё прафесійнае свята адзначаць кінолагі Беларусі. У раённым аддзяленні Дэпартамента аховы таксама ёсць міліцыянеры-кінолагі, якія нясуць службу не ў адзіночку, а з чатырохногімі таварышамі – службовымі сабакамі.

У рамках праекта «Журналіст мяняе прафесію» карэспандэнт раёнкі паспрабавала далучыцца да працы міліцыянера-кінолага і распавесці пра рабочыя будні чалавека і жывёлы.

Каля аддзялення Дэпартамента аховы мяне ветліва сустрэў начальнік Сяргей АРАХОЎСКІ. Ён правёў невялікую экскурсію па будынку.

– У адным з кабінетаў знаходзіцца дзяжурная пульта кіравання, якая накіроўвае нарад групы затрымання, які дзяжурыць кругласутачна, на так званыя «спрацоўкі» ці трывожныя сігналы на аб’ектах, – распавёў ён. – Гэта група складаецца з вадзіцеля-ахоўніка, старшага змены або кінолага з сабакам. За кожным кінолагам замацаваны свой сабака, які, як правіла, выхаваны ім і дзяжурыць заўсёды толькі з ім, бо ўспрымае яго, як гаспадара. Службовых сабак у райаддзяленні дзве: гэта нямецкія аўчаркі Спарта і Екімона.

Міліцыянер-кінолаг Аляксандр СЕМЯНЮК увёў мяне ў курс яго цікавай справы.

Працоўны дзень дуэта чалавека і жывёлы пачынаецца ў 7.00. Але ўстае Аляксандр нашмат раней – у 5.40. Паколькі яго службовая аўчарка Спарта жыве не ў вальеры, а дома ў свайго кінолага, перш за ўсё, штораніцы Аляксандр Семянюк аглядае жывёлу, ацэньвае яе самаадчуванне і выгляд. Пасля гэтага, калі ўсё ў парадку, яны ідуць на прагулку і, адпаведна – на службу.

Спарта сустрэла мяне доўгім позіркам, які падаўся дастаткова прыязным. Але кінолаг папярэдзіў: там, дзе менш за ўсё чакаеш, можа быць схавана найбольшая небяспека. Хоць у гэтай аўчаркі мяккі характар і ўзорная дысцыпліна, гэта ўсё ж службовая жывёла, таму паводзіць сябе з ёй трэба асцярожна.

Аляксандр даў мне ў рукі павадок, прымацаваны да ашыйніка сабакі, і паказаў, як правільна вадзіць яе побач з сабой, і што пры гэтым гаварыць. Тое, што мне здавалася да гэтага моманту лёгкім, на справе аказалася няпростым. Асабліва для жаночых рук.

– Спарта – мой першы сабака, з ёй мы пачыналі службу, – распавядае Аляксандр. – Самая важная якасць кінолага не адлюстроўваецца ў асабістых справах, не выяўляецца метадам тэстаў. Гучыць банальна, але гэта шчырая любоў да жывёлы. Стаць кінолагам без яе немагчыма. Сабакі як дзеці, любоў і клопат ім проста неабходныя. У кожнай з іх свой характар, звычкі – іх трэба адчуваць. І разумець, што поспехі ў нашай справе магчымыя толькі пры карпатлівай працы і кінолага, і яго сабакі.

Пасля прагулкі ў абавязкі кінолага ўваходзіць кармленне жывёлы і тэарэтычная падрыхтоўка. Любы кінолаг – прафесіянал ці пачатковец – павінен пастаянна вучыцца і ўдасканальваць свае веды і ўменні. Па расповедах Аляксандра, галоўнымі задачамі сабакі ў ахове лічацца затрыманне злачынцы і прыняцце першай кулі на сябе. Гэта значыць, пакуль увага злачынцы адцягнута на сабаку, людзі маюць магчымасць абясшкодзіць і затрымаць парушальніка. У такіх выпадках сабакі сапраўды ахвяруюць сваім жыццём. У службовай кіналогіі, якая радыкальна адрозніваецца ад аматарскай, сентыментальных людзей быць не можа. Але, у той жа час, гэта не значыць, што сабака ў ахоўнай дзейнасці – гэта проста інструмент ці зброя. На думку кінолагаў, у першую чаргу, сабака для іх – гэта ўсё ж такі напарнік у службе, сябар, і толькі ў крайнім выпадку – зброя, якую кінолаг павінен прымяніць без сумненняў
і сантыментаў, каб выратаваць самае каштоўнае – чалавечае жыццё.

Дрэсіроўкі

Дрэсіроўка доўжыцца не больш за гадзіну, каб не перагружаць псіхіку жывёлы празмернымі эмоцыямі. Адразу бачна, што чалавек і сабака працуюць зладжана, разумеюць адзін аднаго без слоў (у прамым сэнсе гэтага слова). Сабака ўжо настолькі падрыхтавана і арыентавана на свайго гаспадара, што падпарадкоўваецца і выконвае каманды безадказна. Кінолаг распавядае, што галоўнай задачай лічыцца навучыць і выдрэсіраваць сабаку так, каб у крытычнай сітуацыі не адбылося збояў. У любой экстрэмальнай сітуацыі рашэнне на прымяненне сабакі для абясшкоджвання злачынцы прымае толькі кінолаг. Над ім у гэтым аспекце не бывае вышэйстаячых асоб, каманду якіх ён, як ваенны, абавязаны выканаць. Таму кантраляваць жывёлу ён павінен на сто працэнтаў.

– На ўтрыманне аднаго чацвераногага «міліцыянера» ў месяц выплачваецца вызначаная грашовая сума, – распавёў Аляксандр. – Клопаты аб паўнавартасным рацыёне бяруць на сябе міліцыянеры-кінолагі, купляючы неабходныя прадукты: мяса, крупы, пачастункі. У сярэднім, аўчарка служыць да 10-12 гадоў, але бываюць і выключэнні. Працуюць жывёлы да таго часу, пакуль дазваляе здароўе. Бо яны, як людзі: хтосьці ў сорак гадоў лічыць сябе старым, а другі і ў семдзесят сэрцам малады.

Роўна як і сабакі, кінолагі ездзяць на курсы прафмайстэрства. Але яны даюць міліцыянерам толькі асновы, астатнія веды яны набываюць самі: у працэсе службы, самаадукацыі, наведваючы семінары, выставы, удзельнічаючы ў конкурсах.

Погляд знутры

Убачыўшы працу кінолага ў ахоўнай структуры, ужо не магу сказаць, што яна нескладаная. Фактычна, яна патрабуе поўнай аддачы, як фізічнай, так і штодзённай руціны, якую ніхто ніколі не ўбачыць. Бо дасягнуць поўнага паразумення з сабакам, схіліць яго да сябе, дамагчыся поўнай паслухмянасці – нялёгкая праца, якая патрабуе эмацыйнай стабільнасці, фізічнай падрыхтоўкі і бязмежнага цярпення. Гісторыі вядомы выпадкі, калі сабакі ў розныя часы ратавалі чалавечыя жыцці дзякуючы ўмелай і арганізаванай рабоце кінолагаў, якія іх пісьменна навучалі. Але каб дасягнуць высокіх вынікаў у гэтай працы, кінолаг павінен пастаянна дрэсіраваць не толькі сабаку, але і ўдасканальваць свае веды на працягу ўсёй сваёй дзейнасці ў гэтай сферы.

Аліна ЦЫГАНІЙ.

Фота аўтара.