Шмат нашых землякоў удзельнічала ў баях Вялікай Айчыннай вайны, але нямногія змаглі дайсці да Перамогі. Ураджэнец вёскі Вялікая Машчаніца Міхаіл СВІРЭЙКА распісаўся на будынку рэйхстага.

Нарадзіўся Міхаіл Юр’евіч у 1919 годзе ў мнагадзетнай сялянскай сям’і. Бацькі ўсімі сіламі стараліся вывесці сына “ў людзі”, эканомілі кожную капейку, каб той атрымаў адукацыю. Да пачатку Вялікай Айчыннай вайны Міхаіл скончыў рабфак у Магілёве і быў накіраваны на вучобу ў Мінскае ваеннае артылерыйскае вучылішча. Але ў чэрвені 1941 года ўсе курсанты былі эвакуіраваны ў горад Горкі. Там яны ахоўвалі ад налётаў гітлераўскай авіяцыі аўтамабільны завод і праходзілі курс навучання артылерыйскай справе ў паскораным тэмпе. Таму непасрэдна на фронт Міхаіл Свірэйка патрапіў толькі ў 1942 годзе. Але і ваенных выпрабаванняў перанёс шмат. Быў          двойчы паранены, адзін раз кантужаны. За баявыя подзвігі быў узнагароджаны трыма ордэнамі Чырвоная Зорка, Айчыннай вайны ІІ ступені, баявымі медалямі.

Падчас вызвалення горада Беразіно старшы лейтэнант Свірэйка адпрасіўся ў камандавання наведаць родную Машчаніцу. Яму выдзелілі суправаджэнне з некалькіх аўтаматчыкаў і дадатковы паёк для родных, бо гады ваеннага ліхалецця літаральна спустошылі ўсю гаспадарку вяскоўцаў. У той час гналі вялікі статак буйной рагатай жывёлы. Міхаіл Юр’евіч падышоў да кіраўніка групы ваенных, адказнай за жывёлу, і распавёў, што ў яго роднай вёсцы вельмі цяжкае становішча, сяляне гаруюць без малака. Так усімі праўдамі і няпраўдамі выпрасіў яшчэ і дзясятак кароў. Ці трэба распавядваць аб тым, з якой радасцю яго сустрэлі ў Машчаніцы?

Але ж вайна яшчэ не скончылася, і Міхаіл Свірэйка разам з баявымі таварышамі працягваў змагацца супраць ворага. Ужо ў мірны час ён дзяліўся ўспамінамі, як некалькі разоў на фронце адчуваў халоднае дыханне смерці. Упершыню здарылася гэта каля горада Аўгустоў на мяжы СССР і Польшчы. Міхаіл Юр’евіч выйшаў паглядзець, як лепш расставіць гарматы перад чарговым наступленнем, і тут гітлераўцы нечакана адкрылі агонь. У нейкі момант ён адчуў, што снарад ляціць прама на яго. Міхаіл адскочыў убок і ўпаў на зямлю. Літаральна праз секунду на тым месцы, дзе ён стаяў, адбыўся выбух. Яго толькі зачапіла асколкам.

Перамогу Міхаіл Свірэйка сустрэў у Берліне. Нават захаваўся фотаздымак, дзе ён з баявымі сябрамі стаіць на прыступках рэйхстага. На гэтым будынку пакінуў і ён свой подпіс.

Пасля перамогі Міхаіл Юр’евіч быў прызначаны камендантам невялікага горада Мансфельд, што ва Усходняй Германіі. Ён строга сачыў за тым, каб не было выпадкаў марадзёрства. Тых, хто правініўся, не караў, хоць гэта было і дазволена законамі ваеннага часу, а адразу ж адпраўляў дадому. У 1948 годзе Міхаілу Свірэйку далі невялікі адпачынак, і ён наведаў сваю малую радзіму. На чарговае месца службы – у літоўскі горад Вентспілс –  прыехаў ужо з жонкай і маленькім сынам Міхаілам. А там нарадзіўся другі сын – Юрый.

Міхаіл Юр’евіч выйшаў у адстаўку ў званні маёра, вярнуўся з сям’ёй у Магілёў. Там працаваў начальнікам службы інкасацыі Дзяржбанка, а потым да выхаду на заслужаны адпачынак – начальнікам гаспадарча-фінансавага аддзела абласной пракуратуры.

Дзеці пахавалі яго на могілках у Вялікай Машчаніцы, бо ён вельмі прасіў іх аб гэтым.

Святлана МАГІЛЕЎЧЫК.

              Фота з архіва Юрыя Свірэйкі.