У адпаведнасці з п 1 арт. 1040 Грамадзянскага кодэкса Беларусі, завяшчаннем прызнаецца волевыяўленне грамадзяніна па распараджэнні належачай яму маёмасці ў выпадку яго смерці.
Завяшчанне набывае юрыдычную сілу толькі пасля смерці завяшчальніка, а пры жыцці яго яно не спараджае ніякіх прававых наступстваў.
Завяшчанне як акт выражэння волі завяшчальніка ўяўляе сабой аднабаковую здзелку і не падразумевае якога-небудзь сустрэчнага волевыяўлення іншай асобы.
Найбольш істотнай асаблівасцю гэтай здзелкі з’яўляецца, у першую чаргу, тое, што яна ўчыняецца на выпадак смерці і становіцца падставай да атрымання спадчыны. Праз завяшчанне спадчынадаўца змяняе парадак атрымання спадчыны ў адпаведнасці з законам. Яшчэ адна асаблівасць заключаецца ў тым, што завяшчанне з’яўляецца здзелкай, якая робіцца толькі адной асобай і асабіста ёй. Такім чынам, завяшчанне – гэта аднабаковая здзелка, якая носіць строга асабісты характар.
У адпаведнасці з пп 3 і 4 арт. 1040 ГК, завяшчанне павінна быць учынена толькі асабіста. Афармленне яго праз прадстаўнікоў, двума і больш асобамі не дапускаецца. У дакуменце могуць утрымлівацца распараджэнні толькі адной асобы. Завяшчальнік можа распараджацца як усёй сваёй маёмасцю, так і яе часткай. Сапраўднасць завяшчання адносна ўказанай у ім спадчыннай маёмасці вызначаецца толькі на момант адкрыцця спадчыны.
Зрабіўшы спадчынныя распараджэнні, грамадзянін не пазбаўляецца права іншым чынам распараджацца сваёй маёмасцю, напрыклад, прадаваць яе, мяняць, дарыць…
Завяшчанне афармляецца ў пісьмовай форме і засведчваецца натарыусам. Заканадаўства не дапускае складанне вуснага завяшчання, хоць бы і ў прысутнасці сведкаў. Незахаванне ўмовы аб пісьмовай форме завяшчання і засведчання робіць яго несапраўдным.
Міхаіл ГАРАДКОЎ,
натарыус раённай натарыяльнай канторы.
