Менавіта ў такім домiку маглі жыць Кай і Герда з казкі «Снежная каралева», падумалася аднойчы, калі ўпершыню праходзіла па вуліцы дачнага пасёлка Друць. Незвычайнай формы дом з дахам, апушчаным ледзь не да самай зямлі, адразу звярнуў на сябе ўвагу. Сапраўды, стваралася адчуванне, што знаходжуся ў казцы.
З гаспадыняй «казачнай» сядзібы Інай МАЛАЧКОВАЙ мы пазнаёміліся крыху пазней. Яе няўрымслівы і вельмі цікаўны шасцігадовы ўнук Цімафей забавіўся з маім сабакам, з якім мы спяшаліся на дызель-цягнік да Магілёва. Усе разам размясціліся ў вагоне побач. За гадзіну шляху разгаварыліся, абмяняліся тэлефонамі. А потым яна запрасіла да сябе ў госці – у казку, створаную з талентам і любоўю!
* * *
З чатырох садовых таварыстваў, размешчаных у раёне чыгуначнай станцыі Друць, аднайменны дачны пасёлак – асаблівы. Гаспадары іншых лецішчаў шчыруюць на сваіх сотках амаль без адпачынку, так павялося яшчэ з 1980-х гадоў. Сціплыя домікі губляюцца сярод суцэльных агародаў.
Тут жа – адна эстэтыка: газоны, клумбы, дэкаратыўныя млыны, лавачкі для адпачынку, садовыя вадаёмы, мудрагеліста пастрыжаныя зялёныя агароджы. Вядома, ёсць і градкі, але яны служаць хутчэй дапаўненнем, чым адметнасцю ўчасткаў. Лецішчы нібы сапернічаюць у конкурсе прыгажосці.
Зямля ў садовым таварыстве «Друць» выдзялялася супрацоўнікам тадышняга Магілёўскага машына-будаўнiчага інстытута (цяпер гэта Беларуска-Расійскі ўніверсітэт).
– Прафесары і дацэнты атрымлівалі неблагія заробкі, – нярэдка даводзілася чуць апраўданнi ад дачнікаў з суседніх пасёлкаў. – А маючы фінансы, можна і прыгажосць навесці!
Доля праўды ў гэтым ёсць. Аднак пасля экскурсіі па казачнай сядзібе сваёй новай знаёмай зразумела, што надаць арыгінальны стыль свайму жыллю і падворку можна і без вялікага фінансавага запасу.
Дзівосны сад
Улетку «казачны» дом літаральна патанае ў кветках: ніякіх традыцыйных дачных градак, толькі шыкоўныя кветнікі і разбіты побач пладовы сад.
Стройная зялёная туя на ўваходзе памятае, якiм быў гэты ўчастак амаль 30 гадоў таму. Кусты пляцiстых руж, белыя гартэнзіі і сад з карлікавых пладовых дрэў, – усё гэта хутка састарэла і іх давялося выкарчаваць.
У галодныя 1990-я, калі за самымі неабходнымі прадуктамі харчавання ў гарадскіх магазінах выстройваліся чэргі, Іна з мужам стараліся не выкарыстоўваць свой участак пад агарод. Дый асабліва не было калі: праца адымала шмат часу, і дзецьмі трэба было займацца. На градках вырошчвалі толькі тое, што ішло на патрэбы сям’і, калі прыязджалі на летні адпачынак.
Сёе-тое з гародніны і ягад зараз Іна вырошчвае ў сваё задавальненне на кавалачку зямлі, непадалёк. Каля дома – толькі кветкі, пладовыя дрэвы і акуратна пастрыжаны газон. Ёсць у яе і цікавінка: дрэва-сад. На ствол чырвонай рабіны яе муж Васiль уласнаручна прышчапіў галіны грушы і чатырох гатункаў яблынь. Вось ужо шмат гадоў запар кожную восень незвычайнае дрэва радуе гаспадароў сваімі пладамі.
Клумбы да позняй восені зіхацяць рознымі колерамі. Тут ужо не толькі просценькія кветкі і кусцікі, перасаджаныя з матчынага кветніка.
Парад фарбаў пачынаецца з ранняй вясны. Спачатку ўспыхваюць цюльпаны самых нечаканых афарбовак, апошнімі глыбокай восенню згасаюць шыкоўныя вяргіні і хрызантэмы.
Вечарамі іх сям’я адпачывае каля садовай сажалкі, у якой плёскаюцца жывыя рыбкі! Вадаём сваімі рукамі выкапаў сын Саша, яшчэ калi вучыўся ў 10-м класе.
Не дом – музей!
Мы п’ём гарбату ў доме за старадаўнім круглым сталом, адрэстаўраваным гаспадыняй у стылі дэкупаж. Калісьці знаёмыя абнаўлялі мэблю і збіраліся яго выкінуць. Іна пашкадавала непатрэбны ўжо прадмет і забрала яго да сябе. Дала новае жыццё ў такім жа стылі і старым драўляным крэслам, прывезеным з матчынай дачы. Сімпатычную канапку прынеслі суседзі, у іх доме яна таксама не ўпісвалася ў інтэр’ер. Знайшлі сабе месца бабуліны этажэрка і калаўрот, швейная машынка… У савецкі час набыць такую было сапраўднай удачай! Іна дагэтуль памятае, як маці каціла яе дадому амаль праз увесь Магілёў. Машынка знаходзіцца ў выдатным стане, і гаспадыня часам працуе за ёй.
– Мы з самага пачатку вырашылі, што ўнутранае ўбранне дачы павінна быць незвычайным, не такім, як у кватэры або ў большасці дамоў, – распавядае гаспадыня. – Спецыяльна сюды не куплялі нічога новага. Прывозілі рэчы, якiя выкарыстоўваліся раней, і давалі ім другое жыццё. Штосьці перайшло ў спадчыну або было кімсьці прынесена ці падорана.
Пакоі ў доме сапраўды нагадваюць этнаграфічны музей! На сцяне вісяць плеценыя з бяросты лапці, саламяны павук, на палічках – даўнія прасы, якімі карысталіся яшчэ нашы прабабулі. Ёсць нават цяжкі званок, адзін з тых, якія і па сёння вешаюць на шыі каровам у Аўстрыі.
У падобнай стылізацыі жылля, несумненна, адыграла ролю адукацыя гаспадыні – выкладчык гісторыі. Даўніна, народная творчасць блізкія ёй асабліва. Да гэтага часу Іна з цеплынёй успамінае студэнцкія паездкі на раскопкі з выдатным выкладчыкам, вядомым археолагам Вячаславам КАПЫЦІНЫМ.
Дом выключна экалагічны: цалкам з дрэва. Гаспадар прыдумаў і арыгінальныя люкі-антрэсолі ў сценах і столі замест шафаў. Дарэчы, ён і аўтар незвычайнага праекта дома. Ды i рабiў у iм усё сваiмi рукамi.
* * *
У запарушаным першым снегам садзе «казачны» домік становіцца яшчэ прыгажэй. У двары, каля зробленай клапатлівымі рукамі гаспадара кармушкі, скачуць сінічкі і верабейчыкі, дзяўбуць пакінутае для iх зерне. Здаецца, вось-вось па галінках старой туі прабяжыць з арэшкам у лапках рудая вавёрка!
Але ў доме да самай вясны нікога не будзе. На дзвярах яго вісіць велізарны старадаўні замок, а гаспадары праводзяць зімнія месяцы ў горадзе і з нецярпеннем чакаюць цёплых дзён.
Лілія АПАРОВІЧ,
няштатны карэспандэнт газеты «Зара над Друццю».
Фота аўтара.
