Што такое мэтавае накіраванне?

Мэтавае накіраванне прызначана для абітурыентаў, якія хочуць атрымаць прафесійна-тэхнічную, сярэднюю спецыяльную і вышэйшую адукацыю. Пры гэтым не важна, дзе ў нашай краіне пражывае гэты абітурыент. Важна ведаць, што заказчыкам кадраў для мэтавай падрыхтоўкі могуць быць арганізацыі, якія знаходзяцца ў пэўных катэгорыях населеных пунктаў з колькасцю насельніцтва менш за 20 тысяч чалавек, у населеных пунктах, размешчаных на тэрыторыі радыеактыўнага забруджвання, альбо ў сельскіх населеных пунктах.

Хто зацвярджае месца для мэтавага прыёму і дзе можна знайсці інфармацыю пра гэта?

У адпаведнасці з Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 07.02.2006 № 80 колькасць месцаў для атрымання вышэйшай адукацыі на ўмовах мэтавай падрыхтоўкі спецыялістаў зацвярджаецца па спецыяльнасцях заснавальнікамі ўстаноў вышэйшай адукацыі па ўзгадненні з Міністэрствам адукацыі, у тым ліку па сельскагаспадарчых спецыяльнасцях – да 60 працэнтаў ад кантрольных лічбаў прыёму, па спецыяльнасцях профілю адукацыі “Ахова здароўя” – да 50 працэнтаў ад кантрольных лічбаў прыёму, па іншых спецыяльнасцях – да 40 працэнтаў ад кантрольных лічбаў прыёму.

Штогод рэспубліканскія органы дзяржаўнага кіравання, у падпарадкаванні якіх знаходзяцца ўстановы вышэйшай адукацыі, сцвярджаюць па ўзгадненні з Міністэрствам адукацыі колькасць месцаў для атрымання адукацыі на ўмовах мэтавай падрыхтоўкі і даводзяць яго да ўстаноў адукацыі і заказчыкаў да 1 мая, а па педагагічных спецыяльнасцях – да 1 чэрвеня. Пасля 1 мая (1 чэрвеня – для педагагічных спецыяльнасцяў) на сайтах заснавальнікаў устаноў вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі размяшчаецца інфармацыя з указаннем назвы спецыяльнасці, колькасці месцаў і заказчыка, з якім абітурыенты могуць звязацца. Атрымаць мэтавае накіраванне можна ў арганізацыі, якая падае такія заяўкі.

У 2021 годзе прыём па мэтавым наборы павялічаны па медыцынскіх і некаторых тэхнічных спецыяльнасцях.

На якіх умовах паступаюць “мэтавікі”?

Абітурыенты, якія маюць дамову аб мэтавай падрыхтоўцы, удзельнічаюць у асобным конкурсе, што дазваляе ім на больш выгадных умовах канкурыраваць з іншымі абітурыентамі. Пры гэтым не трэба забываць аб абавязковай адпрацоўцы, якая складае 5 гадоў. Таму ўзважыўшы для сябе ўсе довады, абітурыент павінен прыняць рашэнне.

Якія існуюць льготы для асоб, якія навучаюцца (альбо накіраваны на працу) на ўмовах мэтавай падрыхтоўкі?

Ёсць льготы, агульныя для ўсіх маладых спецыялістаў:

– адпачынак працягласцю 31 каляндарны дзень, а выпускнікам, накіраваным для працы ў якасці педагагічных работнікаў, – 45 каляндарных дзён адпачынак маладым спецыялістам прадастаўляецца незалежна ад таго, калі яны мелі апошнія канікулы ў навучальнай установе;

– грашовая дапамога. У адпаведнасці з Палажэннем аб парадку размеркавання, пераразмеркавання, накіравання на працу, наступнага кірунку на працу выпускнікоў, якія атрымалі паслявузаўскую, вышэйшую, сярэднюю спецыяльную або прафесійна-тэхнічную адукацыю, зацверджаным пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 22 чэрвеня 2011 г. № 821, грашовая дапамога выплачваецца: маладым спецыялістам, а таксама выпускнікам, названым у пункце 5 артыкула 84 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб адукацыі – у памеры месячнай стыпендыі, прызначанай ім у апошнім перад выпускам семестры (паўгоддзі); маладым рабочым (служачым), якія атрымалі прафесійна-тэхнічную адукацыю, – з разліку тарыфнай стаўкі (тарыфнага акладу), акладу;

– кампенсацыі ў сувязі з пераездам на працу ў іншую мясцовасць у адпаведнасці з арт. 96 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь выпускнікам, якім месца працы прадастаўлена шляхам размеркавання, выпускнікам, накіраваным на працу, якія пераязджаюць у іншую мясцовасць, кампенсуюцца: 1) кошт праезду работніка, выпускніка і членаў іх сем’яў (муж, жонка, дзеці і бацькі абодвух мужа і жонкі, якія знаходзяцца на іх утрыманьні і пражываюць разам з імі) на тых жа ўмовах, што і пры накіраванні работніка ў службовую камандзіроўку; 2) расходы па правозу маёмасці чыгуначным, водным і аўтамабільным транспартам (агульнага карыстання) у колькасці да 500 кілаграмаў на самога работніка, выпускніка і да 150 кілаграмаў на кожнага члена сям’і, які пераязджае (па ўзгадненні бакоў могуць быць аплачаны выдаткі па правозу большай колькасці маёмасці); 3) сутачныя за кожны дзень знаходжання ў дарозе ў адпаведнасці з заканадаўствам аб службовых камандзіроўках; 4) аднаразовую дапамогу на самога работніка, выпускніка ў памеры яго месячнай тарыфнай стаўкі (тарыфнага акладу), акладу, службовага акладу па новым месцы працы і на кожнага члена сям’і ў памеры адной чацвёртай дапамогі на самога работніка, выпускніка (на маладых спецыялістаў, накіраваных у парадку персанальнага размеркавання на працу ў арганізацыі, размешчаных у зонах радыеактыўнага забруджвання, распаўсюджваюцца дадатковыя гарантыі і кампенсацыі);

– ільготы па аплаце працы. У адпаведнасці з дзеючым заканадаўствам на працягу першых двух гадоў працы шматлікім маладым спецыялістам ажыццяўляюцца штомесячныя даплаты да заработнай платы. Так, маладым спецыялістам з вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыяй, прынятай на працу ў арганізацыі аграпрамысловага комплексу, на працягу двух гадоў з дня заключэння з імі працоўнага дагавора (кантракта) устаноўлены даплаты ў памеры 0,46 базавай стаўкі, якая ўстанаўліваецца Саветам Міністраў Рэспублікі Беларусь (Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 12.08.2013 г. № 353). У адпаведнасці з Інструкцыяй аб парадку ажыццяўлення і памерах стымулюючых і кампенсавальных выплат работнікам бюджэтных арганізацый, падпарадкаваных Міністэрству адукацыі, і бюджэтных арганізацый, падпарадкаваных мясцовым выканаўчым і распарадчым органам і якія адносяцца да сферы дзейнасці Міністэрства адукацыі, зацверджанай пастановай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 03.06.2019 № 71, надбаўкі ўсталёўваюцца маладым спецыялістам: педагагічным работнікам з ліку выпускнікоў, якія атрымалі вышэйшую адукацыю, уключаных у банкі даных адоранай і таленавітай моладзі, накіраваным у бюджэтныя арганізацыі сферы адукацыі, на працягу двух гадоў з даты прыёму іх на працу па размеркаванні (кірунку) у памеры 45 працэнтаў ад акладу; педагагічным работнікам з ліку выпускнікоў, якія атрымалі вышэйшую і сярэднюю спецыяльную адукацыю, накіраваным у бюджэтныя арганізацыі сферы адукацыі, на працягу двух гадоў з даты прыёму іх на працу па размеркаванні (кірунку) у памеры 30 працэнтаў ад акладу; маладым спецыялістам (за выключэннем педагагічных работнікаў) з ліку выпускнікоў, якія атрымалі вышэйшую і сярэднюю спецыяльную адукацыю, накіраваным у бюджэтныя арганізацыі сферы адукацыі, на працягу двух гадоў з даты прыёму іх на працу па размеркаванні (кірунку) у памеры да 20 працэнтаў (уключна) ад акладу. Канкрэтны памер надбаўкі ўстанаўліваецца кіраўнікамі бюджэтных арганізацый сферы адукацыі;

– жыллёвыя льготы і льготныя крэдыты (для асобных катэгорый грамадзян).

Акрамя таго, у адпаведнасці з заканадаўствам абласныя, Мінскі гарадскі выканаўчыя камітэты, рэспубліканскія органы дзяржаўнага кіравання, іншыя дзяржаўныя арганізацыі, падпарадкаваныя Ураду Рэспублікі Беларусь, наймальнікі прымаюць меры па стварэнню ўмоў для замацавання на працоўных месцах маладых спецыялістаў, маладых рабочых (служачых).

Маладым спецыялістам, маладым рабочым (служачым) абласныя, Мінскі гарадскі Саветы дэпутатаў, наймальнікі ў адпаведнасці з заканадаўствам могуць вызначаць грашовую дапамогу, выдзяляць сродкі з мэтай кампенсацыі затрат на наём жылых памяшканняў. Такім чынам, наймальнікі могуць прадастаўляць жылыя памяшканні альбо кампенсаваць выдаткі на іх наём. Пры наяўнасці фінансавых магчымасцяў, студэнтам, якія навучаюцца на ўмовах мэтавага дагавора, могуць быць прадастаўлены даплаты ў перыяд навучання.

Можа быць скасаваны «мэтавы» дагавор і на якіх умовах?

Абавязковы тэрмін працы для такіх маладых спецыялістаў складае 5 гадоў. Дагавор аб мэтавай падрыхтоўцы ў перыяд навучання можа быць скасаваны. У перыяд атрымання адукацыі дагавор можа быць скасаваны пры наяўнасці наступных падстаў:

устанаўленне грамадзяніну, які не дасягнуў 18-гадовага ўзросту, інваліднасці;

устанаўленне грамадзяніну інваліднасці I або II групы;

усталяванне аднаму з бацькоў або мужу (жонцы) грамадзяніна інваліднасці I або II групы або інваліднасці дзіцяці грамадзяніна;

узнікненне медыцынскіх супрацьпаказанняў да працы па атрыманай спецыяльнасці (напрамку спецыяльнасці, спецыялізацыі);

ліквідацыя заказчыка;

датэрміновае спыненне адукацыйных адносін па абставінах, якія не залежаць ад волі грамадзяніна, установы адукацыі.

Пры гэтым грамадзянін, з якім дагавор скасаваны ў перыяд атрымання адукацыі па такіх падставах мае права працягнуць навучанне ва ўстанове адукацыі на падставе дагавораў аб падрыхтоўцы спецыялістаў (рабочых, служачых) за кошт сродкаў рэспубліканскага (мясцовага) бюджэту або на платнай аснове.

Падрыхтавана па матэрыялах сайта  Министерство образования Республики Беларусь.