Падчас наведвання шматлікіх раённых мерапрыемстваў часта звяртала ўвагу на прыгожае аздабленне сцэны і розных тэматычных куткоў саматканымі ручнікамі. Як гэта цудоўна і важна, што прыгожыя шэдэўры народнай творчасці так клапатліва зберагаюць працаўнікі ўстаноў культуры.

Значная частка гэтай рукатворнай прыгажосці належыць сельскаму клубу аграгарадка Вялікая Машчаніца. Зараз у іх калекцыі налічваецца больш за тры дзясяткі саматканых ручнікоў, а яшчэ посцілкі, дываны, прадметы хатняга ўжытку. Словам, цэлая музейная экспазіцыя. Адна з посцілак, аўтар­ства жыхаркі вёскі Мокравічы На­дзеі Снытко, нават пабывала на выставе ВДНГ у Маскве, якая ладзілася спецыяльна да Алімпіяды 1980 года. Усе краіны вялікага раней Савецкага Саюза прадастаўлялі там лепшыя ўзоры народнай творчасці.
Рана застаўшыся без маці ў галодны і халодны пасляваенны час, Надзея Яўменаўна вымушана была адзяваць і карміць сямёра малодшых братоў і сясцёр. Зараз і ўявіць цяжка, колькі працы было ўкладзена, каб вырасціць лён, падрыхтаваць яго, спрасці, саткаць, а потым яшчэ вышыць на гатовым вырабе прыгожы ўзор, упрыгожыць карункамі… Проста тытанічная праца!
Цяпер не толькі посцілка, але і іншыя тканыя і вышываныя вырабы вясковай майстрыхі захоўваюцца ў музейнай экспазіцыі Машчаніцкага клуба.
– Ручнікі мы збіраем ужо шмат гадоў, – распавядае загадчык сельскай установы культуры Святлана Буймістрава. – Спачатку «выграблі» ўласныя запасы, прайшліся па родных, блізкіх, знаёмых. Так у нас з’явіліся саматканыя рэчы з Клімавіцкага, Аршанскага, Слаўгарадскага, Бярэзінскага раёнаў. Многае ад сваёй маці перадала нам старшыня Машчаніцкага сельсавета Іна Напрэенка. І самі мы час ад часу робім у навакольныя вёскі этнаграфічныя экспедыцыі. Нядаўна, напрыклад, пабывалі ў вёсцы Вольніца.
Працаўнікоў ачага культуры вельмі непакоіць, што рукатворная прыгажосць, якую стваралі і так клапатліва бераглі нашы бабулі, аказалася непатрэбная іх на­шчадкам. Хтосьці аддае рэчы ў клуб па жаданні сэрца, «каб бачылі і ведалі», а некаторыя пускаюць каштоўнасці ва ўжытак ці ўвогуле на сметніцу выкідваюць.
– Самы старажытны ручнік, якому больш за 100 гадоў, знайшла наша супрацоўніца Галіна Атрошкіна, – прадаўжае Святлана Іванаўна. – Ён «родам» з вёскі Асавец. На жаль, у гады Вялікай Айчыннай вайны шмат дамоў у вёсках былі спаленыя фашыстамі, людзям было не да прыгажосці, усе жылі ў крайняй беднасці, таму большасць нашых экспанатаў ужо пасляваеннага часу.
З дапамогай саматканага аздаблення працаўнікі клуба праводзяць народныя святы: Каляды, Масленіцу, Тройцу. Апошняе свята на тэрыторыі Машчаніцкага сельсавета мае асаблівыя адметнасці. Галіна Атрошкіна запісала ад сваёй бабулі аўтэнтычную «траецкую» песню, якая ўвайшла ў рэпертуар вакальнага ансамб­ля «Рэчанька», што дзейнічае пры клубе. Таксама адным з сімвалічных элементаў свята Тройцы з’яўляецца гульня «Заплятанне касы з паясоў». Удзельнікі яе трымаюцца за канцы паясоў і, не выпускаючы іх з рук, «заплятаюць» у касу. Моцная і доўгая каса прадказвае добры ўраджай ільну і капусты.
Працаўнікі сельскага клуба зберагаюць не толькі матэрыяльныя каштоўнасці мінулага, яны ствара­юць іх самі і гуртуюць вакол сябе аднадумцаў. Святлана Буймістрава робіць прыгожыя кветкавыя кампазіцыі з падручных матэрыялаў і фоамірану, Галіна Атрошкіна вяжа дзіцячыя цацкі, якія з’яўляюцца арыгіналь­ным дапаўненнем да клубных пастановак, Клара Здрук стварае шэдэўральныя ўпрыгажэнні з бісеру і сама навучылася ткаць аўтэнтычныя паясы. Усе свае творчыя веды і ўменні жанчыны перадаюць дзеткам падчас заняткаў у аб’яднаннях па інтарэсах.
– Нашы выставы папоўнілі работы і мясцовых дарослых рукадзельніц Наталлі Юрчанкі, Зінаіды Лахтанавай, Іны Чалнаковай, Таццяны Карэлінай, – дадае Клара Здрук. – Некаторыя з іх арганічна ўліліся ў этнаграфічны куток. Дзяўчынкі-школьніцы, якія займаюцца ў гуртках, маюць больш практычныя мэты, напрыклад, робяць упрыгажэнні ці якія-небудзь рэчы ў якасці падарункаў сябрам і блізкім. Мы стараемся прывіваць нашай моладзі любоў да творчасці, асабліва народных матываў, бо хэнд-мэйд папулярны заўсёды. Асобныя яго віды з часам трансфармуюцца, але класіка – у трэндзе заўсёды. Майстры, на жаль, таксама адыходзяць у вечнасць, а хочацца, каб таленты Машчаніцкай зямлі не былі забытыя.
* * *
Падчас наведвання Машчаніцкага сельскага клуба сярод рарытэтных прадметаў старыны знайшлося некалькі настолькі цікавых рэчаў, што доўга не змагла зразумець, што гэта, і хоць прыблізна на­­з­ваць, для чаго яны. А вы, паважаныя чытачы, ведаеце, што гэта на фота?